درمان شکستگی پا اولین و مهمترین قدم در بازگرداندن عملکرد طبیعی و جلوگیری از عوارض جانبی آن است. بسته به نوع و شدت شکستگی، روشهای مختلفی مانند گچگیری، فیزیوتراپی یا حتی جراحی برای جوش خوردن صحیح استخوانها به کار گرفته میشود. هدف اصلی از این درمانها، اطمینان از بهبودی سریع و بدون مشکل، همراه با بازگرداندن توانایی حرکت به پا است. انتخاب روش درمانی مناسب و رعایت دقیق مراقبتهای پس از درمان، نقش زیادی در سریعتر شدن فرآیند بهبودی و پیشگیری از مشکلات در آینده خواهد داشت. برای آشنایی بیشتر با روش های درمان شکستگی پا تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
انواع روشهای درمان شکستگی پا
انواع روشهای درمان شکستگی استخوان پا به میزان شدت شکستگی، محل آن و شرایط بیمار بستگی دارد. به طور کلی، روشهای درمانی شامل موارد زیر هستند:
درمان غیر جراحی شکستگی پا
درمان غیر جراحی برای شکستگیهای ساده که استخوانها جابهجا نشدهاند یا میزان جابهجایی اندک است، توصیه میشود. در این روش، هدف اصلی تثبیت استخوان برای جلوگیری از حرکت است. گچ گیری و آتل بندی از رایجترین روشها در این دسته هستند. گچ یا آتل بهگونهای طراحی میشود که استخوان را در محل صحیح نگه دارد تا فرایند جوش خوردن بهدرستی انجام شود. بیماران باید چند هفته تا چند ماه گچ داشته باشند، بسته به محل و شدت شکستگی.
در برخی موارد، باندهای فشاری و بریسهای مخصوص به جای گچ استفاده میشوند، به ویژه در شکستگیهای کوچک یا ترکهای استخوانی که نیاز به بیحرکت نگه داشتن شدید ندارند. استفاده از این روشها میتواند دوران نقاهت را کوتاهتر کند و انعطاف پذیری بیمار را تا حدی حفظ نماید.
علاوه بر تثبیت استخوان، در درمان غیرجراحی استفاده از کمپرس یخ، استراحت و مصرف داروهای ضدالتهابی توصیه میشود. همچنین، رعایت رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D به ترمیم سریعتر استخوان کمک میکند. در مواردی که گچگیری انجام میشود، بیمار باید مراقب باشد که گچ خیس نشود و هرگونه درد یا تورم غیرعادی را به پزشک گزارش دهد.
درمان شکستگی پا با جراحی
زمانی که شکستگی شدید باشد، استخوانها جابهجا شده باشند یا احتمال جوش نخوردن صحیح استخوان وجود داشته باشد، بهترین دکتر شکستگی استخوان جراحی را توصیه میکند. جراحی به تثبیت دقیقتر استخوان کمک کرده و احتمال مشکلات بعدی مانند ناهنجاریهای حرکتی را کاهش میدهد.
یکی از متداولترین روشهای جراحی، استفاده از پیچ و پلاک فلزی است. در این روش، استخوانهای شکسته در جای خود قرار داده شده و با پیچ یا صفحات فلزی ثابت میشوند تا جوش خوردن آنها بدون حرکت اضافی انجام شود. این روش بهویژه در شکستگیهای ساق پا، ران و مچ پا کاربرد دارد.
میله داخل استخوانی (نایلینگ) یکی دیگر از روشهای رایج جراحی است که در آن یک میله فلزی در داخل کانال استخوان قرار داده میشود. این روش برای شکستگیهای استخوان ران یا درشتنی به کار میرود و مزیت آن کاهش نیاز به گچگیری طولانی مدت است.
در مواردی که شکستگی بسیار شدید باشد و تثبیت داخلی ممکن نباشد، پزشک از فیکساتور خارجی استفاده میکند. در این روش، یک چارچوب فلزی بیرونی به استخوانها متصل شده و از بیرون پا را ثابت نگه میدارد.
دوره نقاهت پس از جراحی بستگی به نوع شکستگی و روش درمان دارد. بیماران ممکن است برای مدتی از عصا یا واکر استفاده کنند و تحت فیزیوتراپی قرار بگیرند تا قدرت و حرکت طبیعی پا را بازیابند.
بیشتر بخوانید: جراحی شکستگی به روش باز
درمان توانبخشی و فیزیوتراپی
پس از درمان شکستگی، چه با جراحی و چه بدون جراحی، توانبخشی و فیزیوتراپی نقش مهمی در بهبودی کامل دارد. بدون انجام تمرینات توانبخشی، ممکن است ضعف عضلانی، کاهش دامنه حرکتی و درد مزمن ایجاد شود.
اولین مرحله از فیزیوتراپی شامل تمرینات حرکتی سبک و کششی برای جلوگیری از سفتی مفاصل است. در این مرحله، متخصص فیزیوتراپی تمریناتی را طراحی میکند که به تدریج فشار را روی استخوان افزایش دهد و از تحلیل رفتن عضلات جلوگیری کند.
در مرحله بعد، تمرینات تقویتی برای بازگرداندن قدرت عضلات اطراف استخوان شکسته انجام میشود. این تمرینات ممکن است شامل استفاده از کشهای مقاومتی، وزنههای سبک یا تمرینات ایزومتریک باشد. هدف این تمرینات بازگرداندن تعادل و ثبات پا است.
روشهای دیگری مانند ماساژ درمانی، الکتروتراپی و استفاده از دستگاههای لیزر کمتوان نیز به کاهش درد و بهبود جریان خون در ناحیه شکستگی کمک میکنند.
توانبخشی چند هفته تا چند ماه طول میکشد و میزان موفقیت آن به همکاری بیمار در انجام تمرینات بستگی دارد. بازگشت به فعالیتهای عادی باید تدریجی و تحت نظر پزشک باشد تا از آسیب مجدد جلوگیری شود.
درمان خانگی شکستگی پا
درمان خانگی شکستگی پا به هیچ عنوان جایگزین مراجعه به پزشک نیست، اما میتواند به کاهش درد و تسریع روند بهبودی کمک کند. در صورت شکستگی، اولین اقدام بیحرکت نگه داشتن پا و جلوگیری از هرگونه فشار اضافی است. استفاده از یک سطح نرم برای قرار دادن پا و محدود کردن حرکت میتواند از بدتر شدن آسیب جلوگیری کند.
کمپرس یخ یکی از روشهای موثر برای کاهش التهاب و تورم در ساعات اولیه پس از شکستگی است. یخ را درون یک پارچه پیچیده و به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید. توجه داشته باشید که یخ را مستقیما روی پوست نگذارید تا از سوختگی ناشی از سرما جلوگیری شود.
بالا نگه داشتن پا نیز میتواند به کاهش تورم کمک کند. برای این کار، پا را روی یک بالش یا سطح بالاتر قرار دهید تا مایعات اضافی از ناحیه آسیب دیده خارج شوند. همچنین، مصرف مواد غذایی سرشار از کلسیم، ویتامین D و پروتئین میتواند به ترمیم سریعتر استخوان کمک کند.
در دوران نقاهت، استفاده از عصا یا واکر میتواند از فشار بیش از حد بر پای شکسته جلوگیری کند. همچنین، رعایت استراحت کافی و پرهیز از انجام حرکات ناگهانی به روند بهبودی کمک خواهد کرد. البته، این اقدامات تنها نقش حمایتی دارند و برای درمان اصولی، باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کرد.
سوالات متداول
مدت زمان بهبودی بستگی به نوع و شدت شکستگی دارد. در بیشتر موارد، گچگیری یا آتلگذاری ممکن است بین ۶ تا ۸ هفته طول بکشد. پس از آن، دوره توانبخشی و فیزیوتراپی ممکن است برای تقویت عضلات و بازگرداندن حرکت طبیعی پا به چند هفته تا چند ماه دیگر نیاز داشته باشد.
در بیشتر موارد، راه رفتن بر روی پا در زمان شکستگی میتواند آسیب بیشتری به استخوانها وارد کند و باعث طولانیتر شدن مدت زمان بهبودی شود. برای جلوگیری از فشار به پا، استفاده از عصا یا واکر توصیه میشود تا از راه رفتن بر روی پا خودداری کنید.
سخن پایانی
درمان شکستگی پا نیاز به دقت و مراقبت ویژه دارد تا استخوان بهدرستی جوش بخورد و بیمار بتواند بدون عوارض به فعالیتهای روزمره خود بازگردد. انتخاب روش درمانی مناسب، چه جراحی و چه غیرجراحی، به شدت آسیب و شرایط بیمار بستگی دارد. همچنین، توانبخشی و فیزیوتراپی پس از درمان نقش مهمی در بازیابی قدرت و حرکت طبیعی پا ایفا میکند. اگر دچار شکستگی پا شدهاید و به دنبال یک متخصص با تجربه برای تشخیص و درمان مؤثر هستید، دکتر احمد همت یار با تخصص در زمینه درمان آسیبهای تروماتیک ورزشی، شکستگیها و مشکلات ارتوپدی، میتواند گزینهای مناسب برای شما باشد. با مراجعه به ایشان، میتوانید از یک برنامه درمانی دقیق و موثر بهرهمند شوید و روند بهبودی خود را با اطمینان بیشتری طی کنید.