نکاتی که باید درباره عوارض بعد از عمل جراحی بدانید

عوارض بعد از جراحی مواردی هستند که به احتمال زیاد روند بهبودی را تحت تاثیر قرار می‌دهند و شامل مشکلاتی مانند درد، تورم، عفونت، خونریزی یا حتی عوارض خاص مرتبط با نوع جراحی باشند. آگاهی از این عوارض و درک علائم هشداردهنده می‌تواند در کاهش خطرات و سریع‌تر شدن روند بهبودی بسیار موثر باشد. از مشکلات شایع گرفته تا موارد جدی‌تر که نیاز به مراقبت فوری دارند، مدیریت صحیح این عوارض با کمک مشاوره پزشکی تخصصی و رعایت نکات مراقبتی بسیار حائز اهمیت است. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این عوارض و راهکارهای پیشگیری و درمان آن‌ها خواهیم پرداخت تا به شما کمک کنیم با اطمینان بیشتری مسیر بهبودی خود را طی کنید.

عوارض بعد از جراحی که قابل پیش بینی هستند

عوارض بعد از جراحی که قابل پیش ‌بینی هستند اما قابل اصلاح نبوده و نیاز به مراقبت ویژه دارند، شامل مشکلاتی مانند شکستگی‌های خرد شده یا شدید و شکستگی‌های باز می‌شوند. این نوع عوارض، اگرچه در برخی موارد قابل پیش‌بینی هستند، اما به علت شدت آسیب و پیچیدگی‌های ناشی از آن‌ها، اصلاح کامل یا بازسازی آن‌ها ممکن است دشوار یا غیرممکن باشد. شکستگی‌های خرد شده یا شدید به بافت‌های اطراف آسیب می‌زنند و نیاز به درمان‌های خاصی همچون جراحی‌های پیچیده، فیزیوتراپی طولانی ‌مدت و مراقبت‌های ویژه دارند.

همچنین شکستگی‌های باز که در آن‌ها استخوان از پوست بیرون می‌زند، علاوه بر خطر عفونت، ممکن است به دلیل آسیب گسترده به بافت‌ها و عروق خونرسانی نیاز به جراحی‌های اضافی و اقدامات درمانی طولانی ‌مدت داشته باشند. در چنین شرایطی، مشاوره مداوم با متخصص جراحی و انجام اقدامات درمانی مناسب می‌تواند در کنترل عوارض و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت موثر باشد.

عوارض بعد از عمل جراحی که قابل پیشگیری هستند

عوارض جراحی که قابل پیشگیری هستند، با رعایت دقیق مراقبت‌های بعد از جراحی می‌توانند به طور قابل توجهی کاهش یابند. این عوارض شامل مشکلاتی مانند عفونت زخم، تاخیر در بهبودی، درد مزمن، یا مشکلات حرکتی بعد از جراحی هستند که با اقدامات ساده اما موثر قابل پیشگیری هستند. رعایت مراقبت‌های بهداشتی از جمله نگهداری از زخم‌ها به‌طور صحیح و تمیز، اجتناب از فعالیت‌های سنگین و فشار بر ناحیه جراحی، می‌تواند از ایجاد عفونت جلوگیری کند. همچنین، انجام تمرینات توصیه‌شده توسط پزشک و فیزیوتراپی، نه تنها به بهبودی سریع‌تر کمک می‌کند، بلکه از بروز مشکلات حرکتی و عضلانی جلوگیری می‌کند.

یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از عوارض، عدم مصرف سیگار است، چرا که سیگار کشیدن باعث کاهش جریان خون و کند شدن فرآیند بهبودی می‌شود. همچنین، مراجعه منظم به پزشک و پیگیری دوره‌های معاینات پس از جراحی، به تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی و درمان آن‌ها کمک می‌کند. با رعایت این نکات، می‌توان بسیاری از عوارض جراحی را پیشگیری کرده و روند بهبودی را تسریع بخشید.

عوارض کلی بعد از عمل جراحی

عوارض کلی بعد از عمل جراحی می‌توانند بسته به نوع جراحی و وضعیت سلامت عمومی فرد متغیر باشند. با این حال، برخی از عوارض رایج و عمومی که ممکن است پس از هر نوع جراحی رخ دهند، عبارتند از:

جوش نخوردن استخوان

جوش نخوردن استخوان زمانی رخ می‌دهد که استخوان پس از شکستگی به ‌طور طبیعی جوش نمی‌خورد. عواملی مانند عدم استراحت کافی، اختلالات تغذیه‌ای، بیماری‌های زمینه‌ای، سیگار کشیدن و عدم تثبیت صحیح شکستگی می‌توانند باعث این مشکل شوند. درمان شامل جراحی، پیوند استخوان یا تکنیک‌های نوین مانند تحریک الکتریکی برای تسریع جوش خوردن استخوان است.

بد یا کج جوش خوردن استخوان

بد یا کج جوش خوردن استخوان که به آن “جویدن غیر طبیعی استخوان” یا “مینوین یونین” گفته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که استخوان به درستی و در موقعیت صحیح خود جوش نمی‌خورد. این وضعیت می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند تغییر شکل استخوان، درد مزمن، کاهش دامنه حرکتی و محدودیت عملکرد شود. علت این مشکل به دلیل عدم تثبیت مناسب استخوان در حین درمان یا شکستگی‌های پیچیده است. همچنین، عواملی مانند فشار زیاد به ناحیه آسیب ‌دیده یا عدم مراقبت‌های پس از جراحی می‌توانند به بد جوش خوردن استخوان منجر شوند. درمان این مشکل شامل جراحی برای اصلاح موقعیت استخوان، تثبیت مجدد آن یا در برخی موارد پیوند استخوان است.

لخته کردن و آمبولی

پس از جراحی دیسک کمر، احتمال ایجاد لخته خون در ساق پا یا وریدهای داخل لگن وجود دارد که به آن ترومبوز وریدی عمقی یا DVT  گفته می‌شود. این مشکل می‌تواند موجب درد و تورم در پا شده و در موارد نادر، به آمبولی ریه منجر گردد. در این حالت، یک قطعه از لخته خون از محل خود جدا شده و به ریه‌ها منتقل می‌شود و باعث مسدود شدن یکی از رگ‌های خونی ریه‌ها می‌شود. اگر آمبولی ریه به موقع درمان نشود، می‌تواند به عوارض جدی و حتی مرگ منجر شود. برای کاهش خطر بروز لخته خون، انجام حرکات پاها پس از جراحی و یا استفاده از جوراب‌های فشرده می‌تواند به بهبود جریان خون کمک کرده و این خطر را به طور چشمگیری کاهش دهد.

عفونت بعد از جراحی

یکی از عوارض رایج پس از عمل جراحی، عفونت محل جراحی است که با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها قابل درمان است. خطر بروز عفونت در بیمارانی که دیابت دارند یا داروهای استروئیدی مصرف می‌کنند، بیشتر است.

اما این سوال پیش می‌آید که با وجود استریل بودن اتاق عمل، چرا عفونت رخ می‌دهد؟ پاسخ این است که پوست بدن همه افراد به طور طبیعی میزبان میکروب‌هایی است. این میکروب‌ها می‌توانند در هنگام تزریق داروها از طریق ورید یا عضله وارد بدن شوند. در افرادی که عمل جراحی انجام نداده‌اند، سیستم ایمنی بدن این میکروب‌ها را از بین می‌برد. اما وقتی عمل جراحی انجام می‌شود، ناحیه جراحی به طور موقت ضعیف می‌شود و میکروب‌ها ممکن است در آن ناحیه رشد کنند. لخته خون در محل جراحی به عنوان محیط مناسبی برای رشد میکروب‌ها عمل می‌کند. این لخته خون، علاوه بر کمک به جوش خوردن زخم، محلی برای تکثیر میکروب‌ها ایجاد می‌کند.

علاوه بر این، مسئله دیگری که می‌تواند منجر به عفونت شود، هوای اتاق عمل است که به طور کامل استریل نیست. هنگامی که زخمی باز می‌شود، ممکن است برای مدت زمانی در معرض هوای غیر استریل قرار گیرد که خطر عفونت را افزایش می‌دهد.

برخی دیگر از عوارض بعد از عمل جراحی

• نیاز به جراحی‌های مجدد: در برخی موارد، عوارض جراحی ممکن است نیاز به اصلاح یا جراحی مجدد داشته باشند.
• خونریزی: خونریزی پس از عمل ممکن است به دلیل آسیب به عروق یا عدم کنترل مناسب خونریزی رخ دهد.
• کوتاه یا بلندی اندام: در جراحی‌هایی که به ترمیم یا اصلاح استخوان‌ها مربوط می‌شود، احتمال تغییر طول اندام‌ها وجود دارد.
• لنگیدن: پس از جراحی، برخی بیماران ممکن است به دلیل ضعف یا آسیب‌های موجود، لنگیدن را تجربه کنند.
• درد مزمن: در برخی موارد، درد مزمن ممکن است به دلیل عوارض ناشی از جراحی، آسیب به بافت‌ها یا عصبی رخ دهد.
• نیاز به استفاده طولانی مدت از عصا یا فیزیوتراپی: برای بهبود عملکرد و تحرک بعد از جراحی، برخی بیماران ممکن است نیاز به استفاده از عصا یا فیزیوتراپی داشته باشند.
• آسیب‌های عصبی حسی و حرکتی: آسیب به اعصاب حسی و حرکتی در حین جراحی ممکن است منجر به اختلالات حرکتی یا کاهش حس در ناحیه آسیب‌دیده شود.
• آسیب‌های عروقی: در طول جراحی، احتمال آسیب به رگ‌های خونی می‌تواند منجر به اختلال در جریان خون و بروز عوارض شود.
• تورم و سنگینی اندام: تورم پس از جراحی می‌تواند باعث احساس سنگینی و ناراحتی در اندام جراحی ‌شده شود.

روش های پیشگیری و کاهش عوارض بعد از عمل جراحی

برای پیشگیری و کاهش عوارض بعد از عمل جراحی، رعایت مراقبت‌های توصیه شده توسط متخصص مربوطه ضروری است. ابتدا، پیروی از دستورات پزشک در خصوص مصرف داروها، مراقبت از زخم و انجام فیزیوتراپی به روند بهبودی کمک می‌کند. حرکت دادن تدریجی اندام‌ها پس از جراحی، برای جلوگیری از ایجاد لخته خون و تقویت جریان خون مفید است. همچنین، پرهیز از سیگار کشیدن و مصرف مواد مخدر باعث تسریع در فرآیند بهبودی و کاهش خطر عوارض می‌شود. استفاده از پوشاک فشرده‌ سازی نیز به بهبود گردش خون کمک کرده و خطر تورم را کاهش می‌دهد. در نهایت، مراجعه منظم به پزشک و انجام چکاپ‌های دوره‌ای از اهمیت زیادی برخوردار است تا هرگونه عارضه‌ای به موقع شناسایی و درمان شود.

درمان عوارض بعد از عمل جراحی

درمان عوارض بعد از عمل جراحی به عوامل مختلفی بستگی دارد و هر عارضه نیاز به رویکرد خاص خود دارد. برای مثال، در صورت بروز عفونت، پزشک درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند و در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به تخلیه عفونت باشد. در صورت خونریزی، پزشک ممکن است نیاز به اعمال فشار، بسته شدن زخم یا حتی جراحی مجدد داشته باشد. برای درد مزمن، استفاده از داروهای مسکن یا درمان‌های فیزیکی مانند فیزیوتراپی توصیه می‌شود. در صورتی که لخته خون ایجاد شود، مصرف داروهای رقیق‌ کننده خون یا استفاده از جوراب‌های فشرده برای جلوگیری از تشکیل لخته‌های بیشتر مفید است. همچنین برای جلوگیری از آسیب‌های عصبی، درمان‌های حمایتی، فیزیوتراپی و در موارد شدیدتر ممکن است جراحی‌های اصلاحی نیاز باشد. در نهایت، مدیریت عوارض بعد از جراحی نیاز به مراقبت دقیق و پیگیری منظم از سوی تیم پزشکی دارد تا روند بهبودی به بهترین شکل ممکن پیش برود.

سخن پایانی

در نهایت، عوارض بعد از عمل جراحی ممکن است جزئی یا جدی باشند، اما با پیگیری دقیق و رعایت دستورالعمل‌های پزشکی می‌توان بسیاری از این مشکلات را کاهش داد. اهمیت انتخاب یک جراح متخصص و ماهر در این زمینه غیرقابل انکار است. دکتر احمد همت یار، با تخصص و تجربه گسترده در جراحی‌های ارتوپدی، قادر است بیماران را در طول فرایند درمان و مراقبت‌های پس از جراحی به بهترین نحو راهنمایی کرده و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کند. پیگیری منظم و مشاوره‌های تخصصی پس از جراحی، می‌تواند به روند بهبودی سریع‌تر و کاهش عوارض کمک شایانی کند.