تاثیر پای پرانتزی بر قد کودکان یکی از دغدغه‌های مهم پدر و مادران است. وقتی فرم پاهای کودک به شکل پرانتز درمی‌آید، این سؤال پیش می‌آید که آیا این حالت می‌تواند روی رشد قد او تاثیر منفی بگذارد یا نه؟ برخی تصور می‌کنند انحراف پا ممکن است باعث کوتاه ماندن قد یا رشد نامتقارن اندام‌ها شود. در این مطلب به طور کامل بررسی می‌کنیم که پای پرانتزی در کودکان چقدر بر قد اثر دارد، چه زمانی باید نگران شد و چه اقداماتی برای پیشگیری یا درمان باید انجام داد.
تاثیر زانوی پرانتزی بر افزایش قد کودک
پای پرانتزی در کودکان که ممکن است به دلایلی مانند کمبود مواد معدنی، ویژگی‌های ژنتیکی یا برخی مشکلات دوران رشد ایجاد شود، گاهی تاثیر منفی بر قامت فرد می‌گذارد. این موضوع مخصوصا برای والدینی که متوجه فرم غیرعادی پاهای کودک خود می‌شوند، اهمیت بالایی دارد.
در موارد پیشرفته، انحنای پاها به قدری زیاد می‌شود که زانوها از محور طبیعی خود خارج شده و نحوه راه رفتن کودک شبیه حالت اردکی می‌شود؛ این وضعیت با درد زانو نیز همراه است. تحقیقات نشان داده‌اند که زانوی پرانتزی می‌تواند باعث کاهش حدود ۱ تا ۳ سانتی‌متر از قد واقعی شود. به همین دلیل، اصلاح انحراف پا نه تنها ظاهر پاها و سبک راه رفتن را بهتر می‌کند، بلکه در افزایش قد نهایی نیز موثر خواهد بود.
تشخیص پای پرانتزی برای افزایش قد
حالت پرانتزی پاها در نوزادان و کودکان زیر دو سال نمی‌تواند به عنوان معیار قابل اطمینان برای تشخیص مشکل در نظر گرفته شود. این حالت در بیشتر نوزادان به دلیل موقعیت بدن آنها در رحم مادر رخ می‌دهد و امری طبیعی به شمار می‌آید که تا سن سه یا چهار سالگی به خودی خود برطرف می‌شود. اما اگر کودکی دارید که بیش از چهار سال سن دارد و پاهایش شکل پرانتزی دارد، لازم است به اثرات این وضعیت بر قد او دقت کنید.
برای ارزیابی دقیق‌تر و بررسی وضعیت پاهای کودک به خصوص تاثیر پای پرانتزی بر قد، بهتر است بعد از دو سالگی، کودک را نزد بهترین متخصص اطفال ببرید. پزشک با معاینه دقیق و استفاده از تصویربرداری‌های لازم، می‌تواند وجود هر نوع ناهنجاری در شکل پاها را شناسایی کند و راهنمایی‌های لازم را ارائه دهد.
بهترین زمان اصلاح زانو پرانتزی برای جلوگیری از کوتاهی قد
زمان مناسب برای اصلاح زانوی پرانتزی به منظور جلوگیری از کوتاهی قد به چند عامل مهم مانند سن فرد و دلیل ایجاد انحراف زانوها.بستگی دارد.
در کودکان و نوجوانانی که هنوز صفحات رشدشان باز است (تا اواسط نوجوانی)، اگر شکل پرانتزی زانوها پس از سن ۳ تا ۴ سالگی باقی بماند، شدت آن زیاد باشد، یا ناشی از بیماری‌هایی مثل بلانت یا راشیتیسم باشد، لازم است پزشک موضوع را بررسی کند.
این دوره بهترین فرصت برای مداخله است، زیرا می‌توان به کمک روش‌هایی مانند هدایت رشد با پلیت‌های کوچک، تغییراتی ایجاد کرد که به تدریج انحراف پا را اصلاح کند. این کار به گونه‌ای است که با تأثیر بر رشد در یک سمت صفحه رشد، پا به شکل طبیعی‌تر در می‌آید و در طول زمان تغییر می‌کند.
اگر اصلاح در این مرحله انجام شود، رشد باقی مانده استخوان‌ها در مسیر مناسب ادامه پیدا می‌کند و از کاهش قد ناشی از انحراف پا تا حد زیادی پیشگیری می‌شود.
مدت زمان درمان پای پرانتزی و تأثیر آن بر قد چقدر است؟
بیشتر والدینی که نگران اثر پای پرانتزی بر رشد قد فرزندشان هستند، به دنبال راه‌هایی برای اصلاح این مشکل می‌گردند. در کودکان، پزشکان سعی می‌کنند روش‌های کم‌تهاجمی را در اولویت قرار دهند. باید بدانید که جراحی تنها گزینه درمانی نیست و هرچند این روش می‌تواند سریع‌تر نتیجه بدهد، اما آخرین راه حلی است که پس از امتحان سایر روش‌ها پیشنهاد می‌شود.
روش‌های متنوعی برای اصلاح پای پرانتزی وجود دارد که شامل استفاده از کفش‌های مخصوص، انجام تمرین‌های حرکتی، استفاده از بریس‌ها، بستن گچ، ماساژ و درمان بیماری‌های زمینه‌ای که باعث این وضعیت شده‌اند، می‌شود. مدت زمان لازم برای هر کدام از این روش‌ها متفاوت است و بسته به شدت مشکل و شرایط فرد، نتیجه‌های متفاوتی به همراه دارد.
جراحی پای پرانتزی برای افزایش قد چگونه انجام می‌شود؟
جراحی پای پرانتزی زمانی توصیه می‌شود که انحراف پا شدید باشد و روش‌های غیرجراحی نتوانسته باشند مشکل را رفع کنند. در این عمل، جراح با اصلاح استخوان‌های ساق یا ران، زاویه انحراف را اصلاح می‌کند تا پاها به حالت طبیعی نزدیک شوند. یکی از تکنیک‌های رایج، بریدن و تنظیم مجدد استخوان (استئوتومی) است که در آن استخوان به طور دقیق برش داده شده و سپس با استفاده از پیچ، صفحه یا ابزارهای مخصوص ثابت می‌شود.
در برخی موارد، برای افزایش قد نیز از روش‌های کشش استخوان استفاده می‌شود که در آن دستگاهی مخصوص به تدریج فاصله بین قطعات استخوان را افزایش می‌دهد تا استخوان جدید در این فاصله رشد کند و قد فرد افزایش یابد. این فرایند ممکن است چند ماه طول بکشد و نیاز به مراقبت‌های دقیق پس از جراحی دارد.
جراحی پای پرانتزی و افزایش قد به وسیله آن، نیازمند بررسی کامل و مشاوره تخصصی با جراح ارتوپد است تا بهترین روش با توجه به شرایط بیمار انتخاب شود.
سخن پایانی
اصلاح زانوی پرانتزی در سنین مناسب می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر حفظ قد و سلامت راه رفتن کودک داشته باشد. بهترین نتیجه زمانی به دست می‌آید که درمان زیر نظر پزشک متخصص و با بررسی دقیق شرایط فرد انجام شود. در این زمینه، دکتر احمد همت یار با سال‌ها تجربه در حوزه ارتوپدی، آماده ارائه مشاوره و درمان‌های موثر برای کودکان است تا بهترین مسیر اصلاح انحراف زانو را برای شما تعیین کند.
سوالات متداول
در برخی کودکان خردسال، این وضعیت ممکن است به مرور زمان اصلاح شود، اما اگر بعد از ۳-۴ سالگی همچنان پاها پرانتزی باقی بمانند یا بدتر شوند، لازم است حتما به پزشک مراجعه شود.
اگر درمان نشود و انحراف شدید باشد، ممکن است فشار غیرطبیعی به مفاصل وارد شود که در بلندمدت باعث درد و مشکلات مفصلی شود.
بله، تغییر در ساختار و نحوه توزیع وزن روی زانوها و مفاصل می‌تواند منجر به درد زانو و کمر شود، مخصوصاً اگر درمان به موقع انجام نگیرد.